خلق نقشه‌ای از مولکول‌های مرموز کهکشان راه شیری
دانشمندان دانشگاه جانز هاپکینز با تحلیل نور صدها هزار جسم آسمانی با استفاده از داده‌های مرکز «بررسی دیجیتالی آسمان اسلون» در نیومکزیکو، نقشه‌ای منحصربه‌فرد از مولکول‌های رازآلود کهکشان راه شیری را ارائه داده‌اند که این مولکول‌ها مسؤول وجود ویژگی‌های معماگونه در نور ستارگان هستند. تیم علمی با همکاری «پروفسور برایس منارد» از دپارتمان فیزیک و نجوم دانشگاه جانزهاپکینز، به دنبال مشاهده مکان این مولکول‌های رازآلود بودند و خلق نقشه جدید نیازمند تحلیل مقادیر عظیم داده‌ها و استفاده از قدرت تحلیل‌های آماری بود. ویژگی‌های معماگونه نور ستارگان که منجمان آنها را «باندهای پخش بین ستاره‌ای» یا DIBs می‌نامند، از زمان کشف آنها توسط «مری لئا هگر» از «رصدخانه لیک» در سال 1922 برای ستاره‌شناسان معما بوده‌اند. این دانشمند با تحلیل نور ستارگان، خطوط غیرمنتظره‌ای را دریافت که توسط مولفه‌ای در درون فضای میان‌‍ستاره‌ای بین ستارگان و زمین ایجاد شده بودند. تحقیقات بیشتر نشان داد این خطوط مرموز ناشی از مولکول‌های مختلفی بودند اما این که دقیقا چه تعداد از این مولکول‌های احتمالی مسؤول چنین ویژگی‌هایی هستند، برای تقریبا یک قرن به شکل معما باقی ماند. نقشه جدید مبتنی بر داده‌های رصدخانه اسلوناست و مکان این مولکول‌های رازآلود را آشکارسازی می‌کند. این داده‌ها توسط دو تیم علمی گردآوری شدند. یکی از آنها بر متراکم‌ترین بخش‌های کهکشان راه شیری متمرکز شد. اعضای این گروه از مشاهدات مادون‌قرمزی استفاده کردند که می‌توانند از میان ابرهای غبارآلود به ستارگان مبهم برسند. گروه دیگر نیز از نور مرئی برای شناسایی مولکول‌های مرموزی استفاده کرد که بالای صفحه کهکشان راه شیری واقع شده‌اند، جایی که ویژگی‌های آنها بسیار ضعیف و اندازه‌گیری‌شان دشوار است. این تیم علمی نور بیش از نیم میلیون ستاره، کهکشان و تپ‌اختر را برای شناسایی ویژگی‌های مولکول‌های واقع در ناحیه بالا و پایین دیسک کهکشان راه شیری تحلیل کرد. علاوه بر این، این گروه قادر به مشاهده انواع محیط‌هایی شد که احتمال یافتن این مولکول‌ها در آنها بیشتر است. اعضای تیم تحقیقاتی دریافت تعدادی از مولکول‌ها نواحی متراکم گاز و غبار را ترجیح می‌دهند؛ در حالی که دیگران نقاط دورتر از ستارگان را انتخاب می‌کنند. این برای نخستین بار است که محققان حرکت این مولکول‌های رازآلود را حول کهکشان راه شیری مشاهده کرده‌اند. تقریبا یک قرن پس از کشف چنین مولکول‌هایی، هنوز ماهیت آنها معماست؛ اما دانشمندان دانشگاه جانزهاپکینز با خلق این نقشه یک گام به سوی درک ساختار و مواد تشکیل دهنده آنها نزدیک شده‌اند. این نتایج دانشمندان را به سوی آزمایشات و مشاهدات بیشتر برای کشف ویژگی‌ها و ماهیت این مولکول‌های معماگونه رهنمون می‌سازد. جزئیات این نقشه در دویست و بیست و پنجمین نشست انجمن ستاره‌شناسی امریکا در سیاتل ارائه شد. منبع...
واحدهای محاسبه فاصله در ستاره شناسی
واقعیت این است که در نجوم فاصله هایی بررسی می شوند که بسیار بزرگ و عظیم هستند به همین خاطر واحدهای کوچکی مانند متر و کیلومتر کاربرد چندانی ندارند. این فواصل به قدری بزرگ هستند که حتی تجسم آنها برای انسان نیز غیر ممکن است. بنا بر این گزارش، بطور کل ستاره شناسان از ۳ مبنای: واحد نجومی، سال نوری و پارسک برای محاسبه فواصل زیاد بین ستارگان و کهکشان ها استفاده می کنند، که در زیر به اختصار شرح داده شده است. ۱- واحد نجومی (AU): از این واحد معمولا در مقیاسهای منظومه شمسی استفاده می شود، همچنین برای بیان فواصل ستاره های دوتایی نزدیک بهم و سیارات فرا خورشیدی نیز از این واحد استفاده می شود. بعنوان مثال به فاصله زمین تا خورشید یک “واحد نجومی”(Astronomical unit) گفته میشود که برابر با ۱۵۰ میلیون کیلومتر است و کوچکترین واحد فواصل نجومی محسوب میشود. طبق این واحد فاصله پلوتو تا زمین ۴۰ واحد نجومی میباشد. ۲ – سال نوری (LY): “سال نوری” (Light year) یکی از یکاهای پر کاربرد در سنجش فاصله اجرام فضایی و کیهانی میباشد. سال نوری طبق تعریف برابر است با مسافتی که نور در خلاء در مدت یک سال طی می‌کند. بعنوان مثال نزدیک ترین سامانه ستاره ای به ما یعنی آلفا قنطورس حدود ۴٫۳ سال نوری با ما فاصله دارد، یعنی اگر شما با سرعت نور که ۳۰۰ هزار کیلومتر در ثانیه است، به سمت این سامانه ی ستاره ای حرکت کنید از دید ناظر ۴٫۳ سال زمینی در راه هستید. در این تصویر فاصله خورشید تا منظومه آلفا قنطورس را مشاهده می کنید که بر حسب واحد نجومی مشخص شده است. 3– پارسک (PC) : واحد دیگری که از سال نوری بزرگتر است “پارسک”(Parsec) نام دارد، هر پارسک برابر ۳٫۲۶ سال نوری یا ۳۱ تریلیون کیلومتر است. در واقع اگر شما از منظومه‌ی شمسی چنان دور شوید که وقتی به مدار زمین نگاه کنید، اندازه شعاع مدار آن به اندازه یک ثانیه قوسی دیده شود، شما در فاصله‌ی یک پارسکی از زمین قرار گرفته‌اید! بعنوان مثال بر حسب پارسک فاصله ستاره آلفا قنطورس با زمین ۱٫۳ پارسک است. برای فواصل دورتر از کیلو پارسک که برابر ۱۰۰۰ پارسک و یا مگاپارسک که برابر با ۱۰۰۰۰۰۰ پارسک است استفاده می شود. منبع...
ماده‌ی تاریک از دل خورشید!
ستاره‌شناسان به‌تازگی با کمک رصدخانه‌ی فضایی اروپا سیگنال‌هایی را دریافت کرده‌اند که شاید نخستین نشانه‌ها از آشکارسازی مستقیم ذرات ماده‌ی تاریک باشد. البته داده‌ها هنوز نیاز به تحلیل بیشتری دارند و این تجزیه و تحلیل شاید چند سالی طول بکشد. (طرحی از مسیر حرکت ذرات آکسیون و برخورد با میدان مغناطیسی زمین. امتیاز تصویر: دانشگاه لچستر ) محققان دانشگاه لچستر، داده‌های ۱۵ ساله‌ی رصدخانه‌ی فضایی XMM-Newton را بررسی کردند و متوجه شدند که شدت پرتوهای ایکسی که این فضاپیما، هربار که مرزهای میدان مغناطیسی زمین رو به خورشید را رصد کرده، ۱۰ درصد بیشتر از مواقع دیگر بوده است. تا به حال همه‌ی منابع پرتو ایکس از کهکشان، ستاره‌ها و … در نظر گرفته شده‌اند و با حذف اثرات آنها باز هم این مقدار اضافی پرتوی ایکس باقی مانده است. به همین‌علت ستاره‌شناسان سراغ فرضیه‌های دیگری رفته‌اند یکی از این فرضیه‌ها درباره‌ی «آکسیون، Axion» است، ذرات (نظری) سازنده‌ی ماده‌ی تاریک که با تابش از هسته‌ی خورشید و برخورد با میدان مغناطیسی زمین پرتوی ایکس تولید می‌کنند. ماده‌ی تاریک دیده نمی‌شود اما به گفته‌ی دانشمندان ۸۵ درصد از ماده‌ی جهان از آن تشکیل شده است و همان چیزی است که ساختار جهان را می‌سازد. مارتین بارستو (Martin Barstow) مدیر انجمن نجوم سلطنتی می‌گوید:« این نتیجه‌ی بسیار شگفت‌انگیزی است و اگر تأیید شود برای نخستین بار ماده‌ی تاریک را مستقیماً آشکار کرده‌ایم». جرج فریزر (George Fraser) مدیر این پروژه که روز بعد از اعلام نتایج تحقیقات گروهش به انجمن نجوم سلطنتی در تصادف کشته شد، در گزارشش این‌طور آورده است که:« به نظر می‌رسد که واقعاً آکسیون‌ها باعث ایجاد پرتوی ایکس اضافه شده‌اند. این کشف بسیار مهمی است که اگر با تحقیقات بیشتر تأیید شود، روزنه‌ای به فیزیک جدید باز خواهد کرد. نه تنها درک ما را از آسمان در پرتوی ایکس بیشتر می‌کند بلکه بالاخره شناخت بیشتری درباره‌ی ماده‌ی تاریک خواهیم یافت». رصدخانه‌ی پرتوی ایکس چاندرا هم چنین سیگنال‌هایی را بیش از این دریافت کرده بود و اکنون دانشمندان در انتظار تأیید آنها و بررسی بیشتر هردو داده هستند. منبع...
لکه سرخ مشتری بر اثر آفتاب سوختگی ایجاد شده است!
اسرار لکه بزرگ سرخ رنگ مشتری که شامل یک طوفان عظیم مواج در این سیاره است و صدها سال بطول انجامیده، همواره موجب شگفتی ستاره شناسان میباشد. این در حالی است که محققان به تازگی راز این معما را “آفتاب سوختگی” سطح مشتری اعلام کرده اند. (به عقیده ی دانشمندان فعالیتهای نور خورشید باعث شکل گیری لکه طوفانی مشتری می شود.) بنا بر این گزارش، کارشناسان اعتقاد دارند که این لکه بزرگ به دلیل آزاد شدن مواد شیمیایی در اثر نور خورشید و در سطح بالایی اتمسفر سیاره مشتری ایجاد شده است. دانشمندان پیش از این دلیل رنگ های تند این لکه را ناشی از مواد شیمیایی سرخ‌رنگ از ابرهای مشتری عنوان می‌کردند. اما در بررسی های جدید برای پی بردن به تاثیر نور خورشید بر مواد شیمیایی موجود در اتمسفر مشتری، داده های تازه ی فضاپیمای کاسینی را با مواد شیمیایی در آزمایشگاه شبیه سازی کردند. به گفته ی دانشمندان دو عامل ، ارتفاع بسیار بالای لکه ی سرخ در جو مشتری و تجزیه ی مولکول های جو، باعث ساخته شدن مواد شیمیایی ویژه ای توسط نور خورشید می شود که باعث شده این لکه بزرگ چنین رنگ سرخ باشد. کوین بِینز، دانشمند گروه کاسینی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در کالیفرنیا گفت: « مدل‌های ما نشان می‌دهد لکه سرخ مشتری از مواد شیمیایی سرخ‌رنگ لایه ابرهای بالایی که توسط نور خورشید شکسته می‌شوند، نشأت می‌گیرد.» محققان، آمونیاک و گازهای استیلن – مواد شیمیایی موجود در مشتری – را با کمک نور فرابنفش و تأثیرات خورشید بر روی مواد شیمیایی در ابرهای مرتفع بود را در آزمایشگاه شبیه‌سازی کردند. این مشاهدات با داده های فضاپیمای کاسینی در سال ۲۰۰۰ همخوانی داشت. تصویری خارق العاده از لکه بزرگ و قرمز رنگ مشتری که فضاپیمای ویجر ۱ در سال ۱۹۷۹ به ثبت رساند. لازم بذکر است، نتیجه بررسی های صورت گرفته با فرضیه قبلی که وجود لکه سرخ رنگ را ناشی از مواد شیمیایی تشکیل شده در لایه های ابرهای زیرین مشتری می دانست در تناقض است. دانشمندان امیدوارند با استفاده از داده های فضاپیمای جونو که در راه مشتری است و در سال ۲۰۱۶ به آن می رسد، به اطلاعات بیشتری که در این لکه می گذرد دست یابند. نتایج این دستاورد در نشست سالانه ی بخش دانش سیاره ایِ انجمن ستاره شناسی آمریکا در توسان آریزونا اعلام شد. منبع...
10 واقعیت عجیب و شگفت انگیز درباره نجوم
اگرچه انسان هزاران سال است که به مطالعه آسمان ها و کیهان پرداخته، اما هنوز اطلاعات بسیار اندک و ناچیزی پیرامون فضا و جهان اطراف خود دارد. همچنان که در راستای افزایش دانش و آموخته های خود گام برمیداریم، هر روزه با مسائل شگفت آور جدیدتری آشنا می شویم و این درحالیست که برخی از آنها بسیار پیچیده و گیج کننده می باشند. در ادامه این مقاله به مجموعه ای از شگفت انگیزترین، جالب ترین و عجیب ترین حقایق نجوم و دانش ستاره شناسی اشاره خواهیم نمود. 1- دانشمندان بر این باورند که ما فقط قادر به دیدن 5 درصد از ماده در جهان هستی می باشیم. این در حالیست که باقی کیهان از ماده ای نامرئی به نام “ماده تاریک” و همچنین نوع اسرارآمیزی از انرژی به نام “انرژی تاریک” تشکیل شده است. 2- ستارگان نوترونی آنقدر چگال و متراکم می باشند که در مقام مقایسه، جرم یک قوطی کنسرو از مواد یک ستاره نوترونی ، بیشتر از جرم کره ماه می باشد. 3- انرژی آزاد شده از خورشید آنقدر زیاد است که حتی تصور آن نیز دشوار است. انرژی آزاد شده از هسته خورشید در هر ثانیه، معادل 100 میلیارد بمب اتم می باشد. تصویر گرافیکی از گالیله 4- گالیله به اشتباه مخترع تلسکوپ نامیده شده است. نتایج مطالعات تاریخدانان نشان می دهد مخترع اولین تلسکوپ یک عینک ساز هلندی به نام “یوهانس لیپرشی” بوده است. درعین حال گالیله نخستین فردی می باشد که از ابزار تلسکوپ برای مطالعات نجومی و دانش فضا استفاده نموده است. 5- سیاه چاله ها آنقدر فشرده و چگال بوده و چنان جاذبه شدیدی تولید می نمایند که حتی نور نیز نمی تواند از آن فرار نماید. فیزیکدانان نظری پیش بینی می کنند که شرایطی وجود دارد که تحت آن نور قادر به فرار است. (این وضعیت ‘تابش هاوکینگ’ نامیده شده است) 6- رسیدن نور ستارگان و کهکشان های دور به ما آنقدر زمان می برد که آنچه ما امروز می بینیم در واقع وضعیت این اجرام را در صدها، هزاران و حتی میلیون ها سال قبل نشان می دهد. از اینرو همانطور که به آسمان می نگریم براستی سفری در زمان و گذشته های بسیار دور داریم. 7- سحابی خرچنگ بواسطه یک انفجار ابرنواختری در سال 1054 میلادی بوجود آمد. منجمان عرب و نیز ستارشناسان چینی در آن زمان اشاره کرده اند که این انفجار آنقدر درخشان بوده که برای ماه ها باعث روشنی آسمان شب شده و حتی در روشنی روز نیز قابل مشاهده بوده است. انرژی آزاد شده در هسته خورشید در هر ثانیه، معادل 100 میلیارد بمب اتم می باشد 8- شهاب ها معمولاً فقط ذرات ریز گرد و غبار در حال سقوط از میان جو زمین می باشند. دنباله دارها گاهی اوقات از میان مدار زمین عبور کرده و ردی...
بازدیدکنندگان پورتال
0 کاربران آنلاین
0 کاربر عضو
0 مهمان