آغاز نخستین مرحله نزدیکشدن فضاپیمای ناسا به پلوتو
فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا در حال ورود به اولین مرحله نزدیکشدن به پلوتو به منظور مواجهه تاریخی با این سیاره است. این فضاپیما در حال ورود به نخستین مرحله از مراحل چندگانهای است که در تاریخ 14 جولای (23 تیر) سال جاری میلادی با نخستین عبورش از نزدیک سیاره کوتوله پلوتو به اوج خود میرسد. این جرم کیهانی در فاصله 7.5 میلیارد کیلومتری از زمین واقع شده است. به گفته «جیم گرین»، مدیر «بخش علوم سیارهای» ناسا در واشنگتن، نخستین ماموریت ناسا به پلوتوی دوردست، همزمان اولین تماشای نزدیک انسان از این جهان ناشناخته در منظومه شمسی خواهد بود. تیم علمی نیوهورایزنز برای آمادهشدن جهت انجام مرحله نخست نزدیکشدن به پلوتو به سختی تلاش کرده تا این مرحله را بدون خطا انجام دهد. نیوهورایزنز هنگام پرتاب در ژانویه سال 2006، سریعترین فضاپیما به شمار میآمد. این سامانه به زودی به سیاره پلوتو نزدیک خواهد شد و این سیاره در مدارهای پنج قمر شناختهشدهاش به دام افتاده است. تیمهای علمی، مهندسی و عملیاتی، این فضاپیمای هماندازه پیانو را برای انجام مشاهده از راه دور سیستم پلوتو که روز شنبه 25 ژانویه (پنجم بهمنماه) انجام میشود، آماده کردهاند. تصاویر شکارشده توسط «تصویرگر شناسایی برد طولانی» (LORRI) تلسکوپ نیوهورایزنز از پلوتو، دیدگاه دانشمندان را درباره پویایی قمرهای آن ارتقا خواهند بخشید. سامانه (LORRI) طی چند ماه آینده صدها تصویر از این جرم کیهانی دریافت خواهد کرد که تخمینهای کنونی از فاصله بین فضاپیما و سیاره کوتوله را تصحیح خواهند کرد. در طول مرحله نخست نزدیکشدن به پلوتو، نیوهورایزنز دادههای مداومی را از محیط بین سیارهای و محل مدارگردی این سیستم سیارهای جمعآوری میکند. از جمله این دادهها میتوان به اندازهگیری ذرات پرانرژی گسیلشده از خورشید و تراکمات ذره-غبار در نزدیکی «کمربند کویپر» (کمربند حاوی پلوتو و بسیاری از اجرام کیهانی دیگر) اشاره کرد. مطالعات فشردهتر بر روی پلوتو فصل بهار آغاز میشود و در آن زمان، دوربینها و طیفسنجهای موجود بر بورد نیوهورایزنز قادر به ارائه تصاویر با تفکیکپذیری بالاتر از قدرتمندترین تلسکوپهای زمینی خواهند بود. در نهایت، این فضاپیما تصاویر خوبی را برای نقشهبرداری از پلوتو و قمرهایش ارائه خواهد داد و این نقشهبرداری دقیقتر از نقشههای بدستآمده توسط ماموریتهای شناسایی سیارهای پیشین خواهد بود. علاقهمندان میتوانند برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این ماجراجویی فضایی به سایتهای www.nasa.gov/newhorizons و http://pluto.jhuapl.edu مراجعه کنند. منبع...
نمایی از صخره غولپیکر بر سطح دنبالهدار 67P + تصاویر
یک منجم آماتور با استفاده از تصاویر تهیه شده توسط فضاپیمای روزتا از دنبالهدار 67P، نمایی از یک صخره غولپیکر بر سطح دنبالهدار را به نمایش گذاشت. مأموریت 1.1 میلیارد پوندی فضاپیمای روزتا متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) سال 2004 آغاز شد و کاوشگر پس از یک سفر 10 ساله در اطراف دنبالهدار قرار گرفت. فرودگر 172 میلیون پوندی Philae که توسط روزتا بر سطح دنبالهدار فرود آمده بود، پس از حدود 60 ساعت جمعآوری اطلاعات، بدلیل اتمام باتری از کار افتاد، اما فضاپیمای روزتا همچنان به تحقیقات خود ادامه میدهد. مجموعه تصاویری توسط روزتا تهیه شده است که جزئیات دقیقی از دنبالهدار 67P را نشان میدهد. یک منجم آماتور به نام «استورات اتکینسون» با استفاده از دادههای آژانس فضایی اروپا، تصاویر فضاپیمای روزتا از سطح دنبالهدار 67P را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و صخرهای را بر روی دنبالهدار شناسایی کرد. این منجم آماتور تصویر اصلی را به گونهای چرخانده و کج کرد که تنها نمای دقیق از صخره غولپیکر به شکل عمودی باقی ماند. ارتفاع این برج سنگی 804 متر است که اگر بر روی زمین وجود داشت، بلندترین صخره روی زمین لقب میگرفت. مأموریت 10 ساله فضاپیمای روزتا و فرود فرودگر Philae بر سطح دنبالهدار 67P از سوی مجله معتبر Science بعنوان دستاورد علمی برتر 2014 معرفی شد. منبع...
تهیه نقشه توزیع بخار آب در جو مریخ
یک تیم بینالمللی از محققان با استفاده از دادههای 10 ساله مدارگرد مارس اکسپرس، نقشهای از توزیع بخار آب در جو مریخ تهیه کردند. محققان موسسه تحقیقات فضایی آکادمی ملی علوم روسیه با همکاری موسسه فیزیک و فناوری مسکو (MIPT) و محققان فرانسوی و آمریکایی، تنوع فصلی در غلظت جو مریخ را مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه از دادههای جمعآوری شده توسط طیفسنج SPICAM بر روی فضاپیمای مارساکسپرس طی 10 سال گذشته استفاده شد. نسخه بروزرسانی شده ابزار طیفسنج SPICAM با همکاری آژانس فضایی فرانسه و آژانس فضایی فدرال روسیه – روسکاسموس – طراحی و بر روی فضاپیمای مارساکسپرس نصب شد؛ این فضاپیما دسامبر 2003 وارد مدار مریخ شد. این مدت، طولانیترین زمان رصد جو مریخ محسوب میشود که حجم عظیمی از دادهها درخصوص غلظت بخار آب در جو سیاره سرخ را در اختیار محققان قرار داد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، غلظت بخار آب منتشر شده در جو در قطب شمال مریخ در طول فصل تابستان حداکثر 60 تا 70 میکرون و در قطب جنوب حدود 20 میکرون است. همچنین کاهش 5 تا 10 میکرونی در غلظت بخار آب در طول طوفانهای شن سراسری در مریخ ثبت شد. منبع...
تعیین دقیق محل سیاره زحل توسط دانشمندان
زحل و قمرهایش حدود یک میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارند؛ با این حال، دانشمندان به تازگی مکان دقیق آنها را از فاصله چهار کیلومتری تعیین کردهاند. این کشف با استفاده از 10 آنتن انجام شد که در سراسر ناحیهای از هاوایی گرفته تا «جزایر ویرجین» بریتانیا گسترده شدهاند. محاسبات صورتگرفته، دانش منجمان از مدار زحل را ارتقا داده و به ناسا امکان هدایت بهتر کاوشگرهایش در فضا را میدهد. مجموعه آنتنهای به کاررفته در این بررسی، که «آرایه خط مبنای بسیار طولانی» (VLBA) نام دارد، از سیگنالهای ارسالی کاوشگر کاسینی برای نظارت دقیق بر مکان غول گازی زحل بهره میبرد. تیم علمی این دادهها را با اطلاعات دریافتی از «شبکه اعماق فضای ناسا» درباره مدار کاسینی ترکیب کرد. مشاهدات ترکیبشده به دانشمندان امکان تعیین دقیق مکان مرکز جرم زحل و قمرهای متعددش را داد. ناسا مدعی است این اندازهگیری 50 برابر دقیقتر از اندازهگیریهای ارائهشده توسط تلسکوپهای نوری زمینمحور است. «دایتون جونز» از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و رهبر این پروژه، اعلام کرد این یافتهها گامی مهم به سوی درک منجمان از مدارهای سیارات خارجیتر منظومه شمسی و همچنین سیارات درونیتر به شمار میآیند. دقت تاییدشده همچنین راهبری دقیق فضاپیماهای میانسیارهای را افزایش داده و امکان اندازهگیری جرم اجسام منظومه شمسی را فراهم میکند. افزون بر این، چنین موفقیتی پیشبینیهای لازم در مورد زمان عبور زحل یا حلقههایش از مقابل ستارههای پسزمینه را ممکن میسازد و این رخداد میتواند فرصتهای تحقیقاتی زیادی در اختیار جامعه علمی قرار دهد. پروفسور جونز و همکارانش تا پایان ماموریت کاسینی در اواخر سال 2017 به مشاهداتشان توسط این سامانه و VLBA ادامه خواهند داد. جزئیات یافتههای جدید در نشست انجمن نجوم امریکا در سیاتل ارائه شد. منبع...
فضاپیمای ناسا برای اندازهگیری رطوبت زمین
ناسا قصد دارد با استفاده از فضاپیمای SMAP میزان رطوبت خاک در زمین را اندازهگیری کرده و هشدار زودهنگامی درخصوص بروز خشکسالی احتمالی ارائه دهد. فضاپیمای SMAP مجهز به رادار برای انتقال و دریافت امواج مایکروویو ارسالی به سمت زمین، یک رادیومتر برای اندازهگیری امواج مایکروویو ایجاد شده توسط آب در عمق خاک، یک آنتن چرخشی به ارتفاع شش متر بعنوان بزرگترین آنتن فضایی است. فضاپیما هر سه روز یکبار بطور کامل بدور زمین چرخیده و میزان رطوبت در لایههای بالایی خاک را با دقت و وضوح تصویری بالا اندازهگیری میکند. فضاپیمای SMAP که با هدف اندازهگیری رطوبت خاک توسط محققان آزمایشگاه پیشرانه جت (JPL) ناسا طراحی شده است، 29 ژانویه (9 بهمن) به فضا پرتاب خواهد شد. این فضاپیما میتواند به دانشمندان و کشاورزان برای هشدار زودهنگام درخصوص بروز خشکسالی و مقابله با تأثیرات احتمالی آن و تهیه نقشه میزان رطوبت خاک مورد استفاده قرار گیرد. منبع...